تحقیق قرآن شناسی از دیدگاه امام خمینی

قرآن
شناسان تاكنون قرآن را از زاویه‏های مختلف نگاه كرده‏اند. همچنین افكار و
اندیشه‏های امام خمینی (ره) به عنوان یك قرآن شناس برجسته و تأثیرگذار بر
مسلمانان از جهات گوناگون بررسی و تحقیق شده است. نویسنده مقاله حاضر
كوشیده است تا قرآن‏شناسی امام را از نظر راه و رسم برخورداری از قرآن طرح و
شرح كند. ما امیدواریم كه این مقاله از یك سو فتح بابی باشد برای
قرآن‏شناسی دیگران و از سوی دیگر، گامی هرچند كوچك در فراخوانی از همه آنان
كه مایلند در ویژه‏نامه قرآن‏شناسی امام خمینی ما را یاری رسانند.

این
كتاب بزرگ الهی كه از عالم غیب الهی و قرب ربوبی نازل شده… از بزرگترین
مظاهر رحمت مُطلقه الهیه است. این مطلبی است كه امام خمینی در كتاب آداب
الصلواة عنوان كرده‏اند.
قرآن شریف به قدری جامع لطایف و حقایق و سرایر
و دقایق توحید است كه عقول اهل معرفت در آن حیران می‏ماند. این، اعجاز
بزرگ این صحیفه نورانیه آسمانی است، نه فقط حسن تركیب و لطف بیان و غایت
فصاحت و نهایت بلاغت و كیفیت دعوت و اخبار از مغیبات و اِحكام اَحكام و
اتقان تنظیم عایله و امثال آن، كه هر یك مستقلاً اعجازی فوق طاقت و خارق
عادت است. بلكه می‏توان گفت این كه قرآن شریف معروف به فصاحت شد و این
اعجاز در بین سایر معجزات مشهور آفاق شد، برای این بود كه در صدر اول اعراب
را این تخصص بود و فقط این جهت از اعجاز را درك می‏كردند و جهات مهم‏تری
كه در آن موجود بود و جهت اعجازش بالاتر و پایه ادراكش عالی‏تر بود اعراب
آن زمان درك نكردند. الآن نیز آنهایی كه هم افق آنها هستند، جز تركیبات
لفظیه و محسنات بدیعیه و بیانیه چیزی از این لطیفه الهیه ادراك نكنند.1
قرآن
یك سفره گسترده‏ای است كه همه از آن استفاده می‏كنند، منتها هر كس به وضعی
استفاده می‏كند.2 آن برای رشد جهانیان و نقطه جمع همه مسلمانان بلكه عایله
بشری از مقام شامخ احدیت به كشف تام محمدی (ص) تنزل كرد كه بشریت را به
آنچه باید برسند، برساند. این صحیفه الهیه، كتاب احیای قلوب به حیات ابدی
علم و معارف الهیه است. این كتاب خداست و به شؤون الهیه جل و علا دعوت
می‏كند.4
اهداف و مقاصد نزول قرآن
ما باید مقصود از تنزیل این كتاب
را قطع نظر از جهات برهانی، كه خود به ما مقصد را می‏فهماند، از خود كتاب
خدا اخذ كنیم. صاحب كتاب مقصد خود را بهتر می‏داند. اكنون به فرموده‏های
این مصنف راجع به شؤون قرآن نظر می‏كنیم، می‏بینیم خود می‏فرماید: ‘ذالك
الكتاب لاریب فیه هدی’ للمتقین’. این كتاب را كتاب هدایت خوانده است.
می‏بینیم در یك سوره كوچك چندین مرتبه می‏فرماید: ‘ولقد یسرنا القرآن للذكر
فهل من مذكر’ می‏بینیم می‏فرماید ‘وانزلنا الیك الذكر تبین للناس ما نزل
الیهم و لعلهم یتفكرون’. می‏فرماید: ‘كتاب انزلناه مبارك لیدبروا آیاته و
لیتذكر اولوالالباب’. (سوره ص آیه29) ..